AUTYZM – co warto wiedzieć jako rodzic?

💙 Mini przewodnik z sercem i zrozumieniem

Czy wiesz, że Organizacja Narodów Zjednoczonych uznała autyzm za jeden z najpoważniejszych cywilizacyjnych problemów zdrowotnych – obok nowotworów, cukrzycy czy AIDS? Liczba dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu rośnie w zatrważającym tempie. Według amerykańskich danych już 1 na 54 dzieci rodzi się z ASD (Autism Spectrum Disorder), przy czym czterokrotnie częściej są to chłopcy niż dziewczynki.

Ale co to właściwie jest autyzm?

💡 Co to jest autyzm?

Autyzm to zaburzenie neurorozwojowe, które wpływa na sposób, w jaki dziecko się komunikuje, wchodzi w relacje społeczne i reaguje na otoczenie. Objawy są bardzo różnorodne – dlatego mówi się o spektrum autyzmu. Niektóre dzieci rozwijają się typowo, po czym następuje regres, inne od samego początku wykazują nietypowe zachowania.

🔍 Na co warto zwrócić uwagę?

Jeśli jesteś rodzicem, oto sygnały ostrzegawcze, które powinny Cię zaniepokoić:

• brak kontaktu wzrokowego,

• brak reakcji na imię,

• opóźniony rozwój mowy lub jej brak,

• brak umiejętności zabawy „na niby” (np. udawanie gotowania),

• trudności w nawiązywaniu relacji z rówieśnikami i dorosłymi,

• ograniczone zainteresowania lub powtarzalne czynności (np. kręcenie kółkami, ustawianie zabawek w rzędy),

• niechęć do zmian, nadwrażliwość na dźwięki, światło, dotyk,

• agresja lub autoagresja.

To oczywiście tylko przykłady – każde dziecko jest inne, a spektrum autyzmu jest naprawdę szerokie. Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów jest brak tzw. wspólnego pola uwagi – czyli na przykład sytuacji, w której dziecko pokazuje coś palcem, by podzielić się tym z dorosłym.

🧠 Autyzm a rozwój

Warto wiedzieć, że dzieci z autyzmem często rozwijają się fizycznie bez zakłóceń. Siadają, chodzą, biegają w odpowiednim czasie. Ale już rozwój emocjonalny czy społeczny może być zupełnie inny niż u ich rówieśników. Często występuje też nieharmonijny rozwój intelektualny – dzieci potrafią np. genialnie układać puzzle, a jednocześnie mieć trudności z prostym kontaktem społecznym.

😴 Problemy codzienne

Rodzice dzieci z ASD często mówią o:

• trudnościach ze snem (częste wybudzanie się, krótki sen),

• wybiórczym jedzeniu (dziecko je tylko kilka ulubionych rzeczy),

• problemach z korzystaniem z toalety.

To wszystko wymaga cierpliwości, wsparcia i specjalistycznego podejścia.

🧬 Co powoduje autyzm?

Przyczyny nie są do końca znane. Dziś wiemy, że nie ma winy rodzica – to nie „złe wychowanie” czy „chłodna mama”. Naukowcy wskazują na czynniki genetyczne, neurologiczne i środowiskowe.

🧑‍⚕️ Jak wygląda diagnoza?

W diagnozie uczestniczy zespół specjalistów: psycholog, psychiatra, neurolog, pedagog specjalny. W Polsce diagnozuje się autyzm zgodnie z międzynarodowymi klasyfikacjami (ICD-11 i DSM-5), które dziś skupiają się już nie na nazwie, ale na natężeniu objawów.

📌 Pamiętaj!

• Im wcześniej postawiona diagnoza – tym lepiej.

• Wczesna interwencja terapeutyczna daje najlepsze efekty.

• Twoje dziecko potrzebuje zrozumienia, a Ty – wsparcia.

---

Gdzie szukać pomocy?

✅ Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Twoim mieście – oferuje diagnozę i konsultacje
✅ IWRD – Instytut Wspomagania Rozwoju Dziecka w Gdańsku – uznany ośrodek specjalistyczny i edukacyjny
✅ Online test przesiewowy – jeśli Twoje dziecko ma 1–3 lata, możesz wykonać go 

📘 Polecana książka: „Skuteczna terapia dziecka z autyzmem” – A. Budzińska, GWP 2020
🎓 Kursy: „Kwadrans dla terapii” – internetowe szkolenia dla rodziców i nauczycieli